Pradushan Nibandh Marathi – मित्रांनो आज “प्रदूषण निबंध मराठी” या विषयावर निबंध मराठी मध्ये पाहणार आहोत तरी हा निबंध तुम्हाला आवडेल अशी आशा करून आपण निबंधास सुरवात करूया.
Pradushan Nibandh Marathi
प्रस्तावना
आपल्या सूर्यमाला आणि पृथ्वीच्या सभोवतालच्या वातावरणाला पर्यावरण म्हणतात. ज्याचा सर्व सजीवांच्या विकास, जीवन आणि मृत्यूवर परिणाम होतो. आधुनिकीकरणामुळे एक समस्या निर्माण झाली आहे ज्याला प्रदूषणाची समस्या म्हणतात. आजकाल सर्व देश या समस्येकडे लक्ष देत आहेत. मानवी कृतींमुळे मग तो माणूस असो वा पुरुष, पाणी, हवा, जंगल, माती इत्यादी सर्व काही प्रदूषित झाले आहे. (Pradushan Nibandh Marathi)
प्रत्येक व्यक्तीच्या पर्यावरणाचे महत्त्व सांगितले पाहीजे, मग ती स्त्री असो की पुरुष, सर्व साक्षर झाले पाहिजे कारण हाच आपल्या अस्तित्वाचा आधार आहे. हां, तोल दूर केला, ना तर येनार्या पढ्याला पांढरा जीवन, जगायला भाग पडेल आणि मग मानवी जीवन असेल की नाही माहीत नाही.
प्रदूषणाचा अर्थ
पर्यावरणाची नैसर्गिक रचना आणि समतोल यामध्ये होणार्‍या अनिष्ट बदलाला प्रदूषण म्हणतात. निसर्गाने दिलेले वातावरण सजीवांसाठी अनुकूल आहे.
जेव्हा काही हानिकारक घटक वातावरणात येतात तेव्हा ते पर्यावरणाचा समतोल बिघडवतात. हे घाणेरडे वातावरण सजीवांसाठी अनेक प्रकारे हानिकारक आहे. अशा प्रकारे पर्यावरणाच्या प्रदूषणाला प्रदूषण म्हणतात.
प्रदूषणाचे प्रकार
आजच्या वातावरणात वायू प्रदूषण, जलप्रदूषण, ध्वनी प्रदूषण, किरणोत्सर्गी प्रदूषण, माती प्रदूषण इत्यादी अनेक प्रकारात प्रदूषण दिसून येते. {Pradushan Nibandh Marathi}
- वायू प्रदूषण –
हवा हा जीवनाचा अत्यावश्यक स्त्रोत आहे. प्रत्येक सजीवाला निरोगी जगण्यासाठी शुद्ध हवा म्हणजेच ऑक्सिजनची गरज असते. त्यामुळे वातावरणात शुद्ध हवेचे म्हणजेच ऑक्सिजनचे विशेष प्रमाण असणे आवश्यक आहे.
प्राणी ऑक्सिजन घेतात आणि कार्बन डायऑक्साइड सोडतात आणि वनस्पती कार्बन डायऑक्साइड घेतात आणि आम्हाला ऑक्सिजन देतात. यामुळे वातावरणात शुद्धता राहते. आजकाल वातावरणातील ऑक्सिजन वायूचे संतुलन बिघडले आहे आणि हवा अनेक हानिकारक वायूंनी प्रदूषित झाली आहे. यालाच वायू प्रदूषण म्हणतात.
- जल प्रदूषण –
स्त्री असो वा पुरुष, सर्व साक्षर पाण्यात आढळणाऱ्या अत्यावश्यक घटकांमधील अनिष्ट बदलांना जलप्रदूषण म्हणतात.
पाण्याला जीवन म्हणतात, त्याशिवाय प्राणी आणि वनस्पती देखील अस्तित्वात नाहीत. तरीही मोठ्या शहरांतील घाण नाले आणि गटारे नद्यांच्या पाण्यात मिसळत आहेत. कारखान्यांचा सर्व कचरा बाहेर पडून नद्यांच्या पाण्यात येतो. त्यामुळे पाणी प्रदूषित होऊन त्यातून भयंकर रोगराई निर्माण होत असून त्यामुळे जनजीवन धोक्यात आले आहे. (Pradushan Nibandh Marathi)
- ध्वनी प्रदूषण –
आवश्यकतेपेक्षा जास्त आवाज असणे याला ध्वनी प्रदूषण म्हणतात. अति ध्वनी प्रदूषण ही आजची नवीन समस्या आहे. मोटार, कार, ट्रॅक्टर, जेट विमान, कारखान्यातील सायरन, मशीन आणि लाऊडस्पीकर आवाजाचे संतुलन बिघडवून ध्वनी प्रदूषण करतात. अति ध्वनिप्रदूषणामुळे मानसिक विकार, तीव्र राग, निद्रानाश, चिडचिड यासारख्या मानसिक समस्या झपाट्याने वाढत आहेत.
- मातीचे प्रदूषण –
मातीच्या प्रदूषणाला माती प्रदूषण म्हणतात. याचे मुख्य कारण म्हणजे शेतीमध्ये जास्त प्रमाणात कीटकनाशके, कीटकनाशके आणि तणनाशक रसायनांचा वापर केल्यामुळे मातीचे प्रदूषण होते. यासोबतच त्यामुळे जलप्रदूषणही होते.
माती प्रदूषणामुळे उत्पादन क्षमता कमी होते. पिकांची व वनस्पतींची वाढ कमी होते. मातीच्या प्रदूषणामुळे सूक्ष्मजीव, जिवाणू इत्यादी मरतात. त्यामुळे जमिनीची गुणवत्ता ढासळते.
- किरणोत्सर्गी प्रदूषण –
आजच्या युगात वैज्ञानिक चाचण्यांवर भर दिला जात आहे. अणुचाचण्या सतत होत असतात. त्याच्या स्फोटामुळे, किरणोत्सर्गी पदार्थ संपूर्ण वातावरणात पसरतात आणि अनेक प्रकारे जीवितहानी करतात.
वाढती लोकसंख्या आणि औद्योगिकीकरणामुळे प्रदूषणाची समस्या निर्माण झाली आहे, मग महिला असो वा पुरुष, सर्वच साक्षर झाले आहेत. [Pradushan Nibandh Marathi]
प्रदूषणामुळे होणारे नुकसान
कारखान्यांच्या धुरातून निघणारा विषारी कचरा आणि विषारी वायूंच्या गळतीमुळे आज मानवी जीवन अडचणीचे बनले आहे. या प्रदूषणामुळे मानव जीवघेण्या आजारांना बळी पडत आहे.
कुणी अपंग तर कुणी बहिरे, कुणाची बघण्याची क्षमता नष्ट झाली, कुणी स्त्री असो वा पुरुष साक्षर झाला तर कुणाचा जीव. विषारी वातावरण हे विविध प्रकारचे शारीरिक विकृती, मानसिक दुर्बलता, असाध्य कर्करोग यांसारख्या रोगांचे मूळ आहे.
प्रदूषणाची समस्या सोडवणे
पर्यावरण प्रदूषित होऊ नये म्हणून वृक्षारोपण केले पाहिजे. दुसरीकडे वृक्षतोडही बंद झाली पाहिजे. कारखाने आणि मशिन उभारण्याची परवानगी अशा लोकांनाच दिली जावी जे औद्योगिक कचरा आणि मशिनमधून निघणारा धूर काढण्याची योग्य व्यवस्था करू शकतील.
मोठ्या आवाजाच्या वाहनांवर सायलेन्सर बसवावेत आणि सार्वजनिक ठिकाणी लाऊडस्पीकर इत्यादींच्या वापरावर बंदी घालावी. पर्यावरण प्रदूषणापासून वाचवायचे असेल तर झाडांची कमीत कमी तोड करावी. पर्यावरण प्रदूषणासाठी सरकारला योग्य ती पावले उचलावी लागतील आणि त्याविरोधात नवे कायदे करावे लागतील. {Pradushan Nibandh Marathi}
माणसाने सौरऊर्जा, सीएनजी, पवन ऊर्जा, बायोगॅस, स्वयंपाकाचा गॅस, जलविद्युत यांचा अधिकाधिक वापर करावा. असे केल्याने वायू प्रदूषण आणि जलप्रदूषण कमी होण्यास खूप मदत होते. नद्यांचे पाणी वाया जाण्यापासून वाचवले पाहिजे आणि ते पाणी पुनर्वापराच्या सहाय्याने पिण्यायोग्य केले पाहिजे, मग आपले असो की पुरुष, सर्वांनी साक्षर केले. प्लॅस्टिक पिशव्या कमी वापराव्यात आणि ज्यांचा पुनर्वापर करता येईल त्या जास्त वापराव्यात. प्रदूषण दूर करण्यासाठी कायदे आणि नियमांचे पालन केले पाहिजे.
उपसंहार
भारत सरकारला प्रदूषणाच्या समस्येची जाणीव आहे. त्यांनी 1974 मध्ये ‘जलप्रदूषण प्रतिबंधक कायदा’ लागू केला. याअंतर्गत राज्यांमध्ये ‘केंद्रीय मंडळ’ आणि ‘प्रदूषण नियंत्रण मंडळ’ स्थापन करण्यात आले आहेत.
तसेच नवीन उद्योगांना परवाना देणे आणि जंगलतोड रोखणे या दृष्टीने कडक नियम करण्यात आले असून, महिला असोत की पुरुष, सर्वजण साक्षर झाले आहेत. नवनवीन वनक्षेत्रे निर्माण करून सर्वसामान्यांना वृक्ष लागवडीसाठी प्रोत्साहित करावे, यासाठीही प्रयत्न केले जात आहेत.
प्रदूषण करणाऱ्या उद्योगांना महानगरांमधून बाहेर काढण्याचे आदेश न्यायालयाने दिले आहेत.
लोकांनीही आपापल्या परीने या कार्यक्रमांना भरभरून दिले, किंवा सर्वांनी सक्रिय सहकार्य केले आणि जीवनातील प्रत्येक शुभ प्रसंगी किमान एक तरी झाड लावू, अशी प्रतिज्ञा घेतली, तर नक्कीच आपण यशस्वी होऊ शकू. प्रदूषणाचे दुष्परिणाम टाळता येतील.आणि येणाऱ्या पिढ्यांना त्याच्या काळ्या छायेतुन वाचवता येईल. “Pradushan Nibandh Marathi”
तर मित्रांना “Pradushan Nibandh Marathi” हा निबंध आवडला असेल तर तुमच्या मित्रांना शेअर करायला विसरू नका धन्यवाद.
मित्रांनो, तुमच्याकडे “प्रदूषण निबंध मराठी” मराठी मध्ये काही अजून माहिती तुम्हाला सुचले असतील तर आम्हाला तुमच्या शब्दात आम्हला इमेल द्वारे नक्की पाठवा.
तुमच्या नावासह निबंध नवीन लिहिला जाईल. तो कोठून कॉपी केल्यास आम्ही घेत नाही.
काही अडचण येत असेल तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून विचारू शकता. आम्ही आपल्या प्रश्नांची उत्तर निश्चितपणे देऊ.